İnsan ilişkileri, özellikle de kadın ve erkek arasındaki romantik, evlilik ya da iş ilişkileri, psikolojik dinamikler açısından oldukça karmaşıktır. Bu ilişkilerde en sık karşılaşılan olumsuz davranış biçimlerinden biri manipülasyon ve mobbingdir. Manipülasyon, bireyin karşısındakini kendi çıkarları doğrultusunda yönlendirme, duygusal baskı altına alma ve bilinçli şekilde psikolojik etkide bulunma sürecidir. Mobbing ise daha çok iş ortamında gözlemlenen, sistematik olarak yapılan psikolojik yıldırma, dışlama ve zorbalık eylemleridir. Ancak mobbing, duygusal ilişkilerde de ortaya çıkabilir ve uzun vadede ciddi psikolojik hasarlar bırakabilir.
Bu makalede, kadın-erkek ilişkilerinde manipülasyon ve mobbingin nasıl ortaya çıktığı, ne gibi sonuçlara yol açtığı ve bu tür olumsuz davranışlarla nasıl başa çıkılabileceği ele alınacaktır.
-Manipülasyon Nedir?
Manipülasyon, bir kişinin karşısındakini kendi çıkarları doğrultusunda yönlendirmek için bilinçli ya da bilinçsiz olarak uyguladığı psikolojik teknikler bütünüdür. Manipülasyon, kişinin iradesini yok etmeye yönelik bir eylem olduğu için oldukça tehlikelidir ve mağdurun özgüvenini, kendine olan inancını ve karar alma mekanizmasını zayıflatabilir.
Manipülasyon Teknikleri
Manipülatif bireyler, hedeflerini kontrol altına almak ve istedikleri yönde yönlendirmek için farklı teknikler kullanırlar. Bunlardan bazıları şunlardır:
1. Gaslighting (Gerçekliği Çarpıtma):
Karşı tarafın akıl sağlığını sorgulamasına neden olacak şekilde gerçekleri çarpıtmak veya yalan söylemek. Örneğin, bir kişi partnerine “Bunu hiç söylemedim, sen yanlış hatırlıyorsun” diyerek partnerinin hafızasını sorgulamasına neden olabilir.
2. Suçluluk Duygusu Yaratma:
Manipülatör, mağdurun suçlu hissetmesini sağlamak için geçmiş hatalarını, duygusal zaaflarını veya korkularını kullanır. Bu yöntem özellikle ilişkilerde sıkça görülür.
3. Kurban Rolü Oynama:
Kendi hatalarını örtmek ya da bir davranışına kılıf uydurmak için sürekli mağdur gibi davranarak karşı tarafı suçlu hissettirmek.
4. Aşırı İlgi ve Sonrasında Uzaklaşma (Love Bombing ve Ghosting):
İlk etapta aşırı ilgi ve sevgi göstererek karşı tarafın bağımlı olmasını sağlamak, ardından aniden ilgiyi kesmek ve karşı tarafın duygusal olarak çökmesine neden olmak.
5. Tehdit ve Gözdağı Verme:
Partnerin korkularını kullanarak istediklerini yaptırmaya çalışma. Örneğin, “Beni terk edersen kendime zarar veririm” gibi duygusal şantajlar.
-Mobbing ve Kadın-Erkek İlişkileri
Mobbing, genellikle iş ortamında görülen psikolojik yıldırma ve zorbalık süreci olarak tanımlansa da, bireysel ilişkilerde de benzer davranış biçimleri görülebilir. Romantik ilişkilerde ve evliliklerde bir partnerin diğerini sistematik olarak aşağılaması, dışlaması ve psikolojik baskı kurması mobbing olarak değerlendirilebilir.
İlişkilerde Mobbingin Belirtileri
Kadın-erkek ilişkilerinde mobbingin bazı belirgin işaretleri şunlardır:
• Sürekli Eleştiri: Partnerin her hareketinin, görünüşünün veya düşüncelerinin sürekli eleştirilmesi.
• Aşağılama: Partnerin özgüvenini zedeleyecek şekilde alaycı, küçümseyici ifadeler kullanma.
• Sosyal İzolasyon: Partnerin aile ve arkadaş çevresinden uzaklaştırılması, yalnızlaştırılması.
• Ekonomik Kontrol: Partnerin finansal özgürlüğünü elinden alarak maddi olarak bağımlı hale getirilmesi.
• Duygusal Baskı ve Yıldırma: Partnerin sürekli korku, kaygı veya suçluluk duymasına neden olacak şekilde hareket etmek.
• Görmezden Gelme ve Sessiz Kalma (Silent Treatment): Partnerin varlığını yok sayarak onu psikolojik olarak cezalandırmak.
-Manipülasyon ve Mobbingin Psikolojik Sonuçları
Manipülasyon ve mobbingin mağdurlar üzerindeki etkileri çok derindir. Bu tür ilişkilere maruz kalan kişilerde şu sonuçlar gözlemlenebilir:
• Özgüven Kaybı: Sürekli eleştirilme ve aşağılanma, bireyin kendine olan güvenini kaybetmesine neden olur.
• Kaygı ve Depresyon: Uzun süreli manipülasyona maruz kalmak, kişide yoğun kaygı bozukluğu ve depresyon belirtilerinin ortaya çıkmasına yol açabilir.
• Öğrenilmiş Çaresizlik: Kişi, manipülatif ve mobbing içeren ilişkiyi terk etme gücünü kendinde bulamayabilir.
• Bağımlı Kişilik Gelişimi: Zamanla, birey manipülatöre bağımlı hale gelebilir ve onsuz yaşayamayacağını düşünmeye başlayabilir.
• Fiziksel Belirtiler: Psikolojik baskıya maruz kalan kişilerde mide problemleri, baş ağrıları, uykusuzluk ve diğer psikosomatik rahatsızlıklar ortaya çıkabilir.
-Manipülasyon ve Mobbingle Baş Etme Yolları
Bu tür olumsuz ilişki dinamikleriyle başa çıkmak için bazı stratejiler geliştirilmelidir:
1. Farkındalık Kazanmak:
Manipüle edildiğinizi ve mobbingin bir mağduru olduğunuzu anlamak ilk adımdır.
2. Sınır Koymak:
Manipülatör ve mobbing yapan kişilere karşı net sınırlar koyarak, onların sizi yönlendirmesini engelleyebilirsiniz.
3. Duygusal Bağımsızlık Geliştirmek:
Kendinize olan güveninizi artırarak, başkalarının sizi yönlendirmesine izin vermemelisiniz.
4. Sosyal Destek Almak:
Yakın arkadaşlar, aile üyeleri veya bir terapist ile durumu paylaşmak, çözüm üretme sürecinde yardımcı olabilir.
5. Profesyonel Yardım Almak:
Manipülasyon ve mobbingin psikolojik etkileri uzun vadeli olabilir. Bu nedenle bir psikolog veya terapistten destek almak önemlidir.
6. İlişkiyi Bitirmek:
Eğer manipülasyon ve mobbing kronik hale gelmişse, sağlıksız bir ilişki içinde kalmaktansa bu ilişkiyi sonlandırmak daha sağlıklı olabilir.
Sonuç olarak,
Kadın-erkek ilişkilerinde manipülasyon ve mobbing, psikolojik sağlık açısından oldukça zararlı süreçlerdir. Manipülatif bireyler, karşı tarafı bilinçli olarak yönlendirmeye ve kontrol etmeye çalışırken, mobbing ise sistematik yıldırma ve psikolojik baskı içerir. Bu tür ilişki dinamiklerinden korunmak için farkındalık kazanmak, sınırlar koymak ve gerekirse profesyonel destek almak gereklidir. Sağlıklı bir ilişkinin temelinde saygı, anlayış ve karşılıklı destek yer almalıdır.
Erhan ERDEMİR
Comments